Przed rozpoczęciem transformacji przedsiębiorstwa warto zapoznać się z dwiema podstawowymi teoriami zarządzania zmianą: twardą (E) i miękką (O). Teoria twarda jest oparta na wartości ekonomicznej i ma na celu szybką poprawę wyników finansowych dzięki głębokiej restrukturyzacji. Tu zmiana zachodzi najczęściej przez odgórne polecenie rady nadzorczej, zarządu lub właściciela. Natomiast teoria miękka opisuje podejście do zmiany ukierunkowane na zmianę kultury organizacyjnej opartej na zaufaniu i budowaniu organizacji uczącej się. Efektami zastosowania tej teorii powinno być emocjonalne zaangażowanie pracownika w przedsiębiorstwo i proces zmiany oraz chęć podnoszenia swoich kwalifikacji.
Podczas transformacji – niezależnie czy praktykowana będzie teoria twarda, miękka czy mieszana – zawsze pojawiają aspekty wymagające przemyślenia i zaplanowania. Szczególnej uwagi wymagają: cel transformacji, rodzaj przywództwa w organizacji, ukierunkowanie całego procesu zmiany, sposób realizacji procesów (zwinny, liniowy), systemy motywacyjne oraz pomoc konsultantów w przeprowadzeniu całego procesu. Stosując teorię „twardą”, jesteśmy w stanie poprzez wcześniej zaplanowane mierniki (np.: przewidywany czas trwania transformacji, właściwy wybór członków zespołu na ambasadorów zmiany, zaangażowanie, wysiłek) oraz analizy zweryfikować, czy obrany kurs transformacji jest utrzymywany. W przypadku stosowania teorii „miękkiej” duża rolę odgrywa nasza inteligencja emocjonalna, w tym wyczuwanie nastrojów pracowników, klientów i dostawców – trzeba jednak pamiętać, że wartości te są bardzo trudne do zmierzenia i wyrażenia liczbowo.
Teorie miękka i twarda na pierwszy rzut oka wydają się sprzeczne, ale w przedsiębiorstwach są realizowane symultanicznie. A największą sztuką w procesie zarządzania zmianą jest umiejętne korzystanie z obydwu teorii. Innymi słowy, trudność zarządzania zmianą polega na pogodzeniu ze sobą światów liczb i emocji.
Przedsiębiorstwa prowadzące biznes od wielu lat, mogą postrzegać zmianę dwojako – albo jako wielkie zagrożenie, albo jako wielką szansę. Jak mówi stare chińskie przysłowie: „Gdy wieje wiatr zmian, jedni budują mury, a inni – wiatraki”.
